2 Nisan Otizm Farkındalık Günü: Otizm Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Otizm, her 54 çocuktan birinde görülen, gelişimsel bir bozukluktur. Otizmli bireylerde beynin işleyişini etkileyen iletişim ve sosyal etkileşim sorunları yaşanır. Bu makalede, otizm nedir, belirtileri nelerdir ve bu nörolojik bozukluğun nedenleri hakkında detaylı bilgiler sunulacaktır.

Otizm Nedir?

Otizm, bireylerin sosyal etkileşimde bulunma ve iletişim kurma yeteneklerini etkileyen, yaşam boyu sürebilen bir nörolojik bozukluktur. Genellikle yaşamın ilk yıllarında, 18. aydan itibaren belirginleşmeye başlar ve hayat boyu devam edebilir. Otizm, “otizm spektrum bozukluğu” olarak da bilinir çünkü hastalığın şiddeti, her bireyde farklılık gösterir. Bazı bireyler sosyal etkileşimde ve iletişimde büyük zorluklar yaşarken, diğerleri daha hafif belirtilerle hayatlarına devam edebilir.

Otizmin tam olarak ne sebeple ortaya çıktığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, genetik faktörlerin önemli bir rol oynadığına dair birçok araştırma yapılmıştır. Ayrıca çevresel faktörlerin de otizm gelişiminde etkili olabileceği öne sürülmektedir. Otizm, herhangi bir ırk, toplum veya coğrafyada görülebilen bir durumdur.

Otizmin Belirtileri Nelerdir?

Otizm spektrum bozukluğunun belirtileri, her bireyde farklılık gösterebilir. Ancak bazı yaygın belirtiler, otizmin erken dönemde teşhis edilmesine yardımcı olabilir. Bu belirtiler şunlardır:

• Tekrarlayan Davranışlar ve Kalıplaşmış Hareketler: Otizmli bireyler sıkça tekrarlayan hareketler ve davranışlar sergileyebilir. Bu davranışlar arasında ellerini çırpma, başını sallama, nesneleri sürekli döndürme gibi davranışlar yer alabilir.

• İletişim Güçlükleri: Otizmli bireyler, dil ve konuşma gelişiminde gecikmeler yaşayabilir. Bu durum, kelime dağarcığının sınırlı olmasına ya da konuşmada tamamen eksikliklere neden olabilir. Ayrıca göz teması kurmakta zorlanabilirler.

• Sosyal İlişkilerde Zorluklar: Otizmli çocuklar, diğer çocuklarla oyun oynamakta zorluk çekebilir. Sosyal etkileşimlere karşı ilgisizlik, arkadaşlık kurmada zorluklar ve empati eksikliği otizmin belirgin özelliklerindendir.

• Rutine Bağlılık: Otizmli bireyler genellikle belirli bir rutine sıkı sıkıya bağlıdır ve rutin dışı durumlarda huzursuz olabilirler. Bu tür değişikliklere karşı gösterdikleri tepkiler aşırı olabilir.

• Duyusal Hassasiyetler: Bazı otizmli bireyler, ses, ışık, koku, tat ve dokunma gibi duyusal uyarıcılara karşı aşırı hassas olabilirler. Ya da tam tersi, bu tür uyarıcılara karşı duyarsız olabilirler.

• Konuşma ve Dil Gelişiminde Gecikme: Çocuklar, yaşıtlarına göre konuşma ve dil becerilerinde belirgin bir gecikme gösterebilir. Ayrıca, sosyal konuşmalar yaparken, başkalarının bakış açılarını anlamakta zorlanabilirler.

Otizm Sonradan Ortaya Çıkar Mı?

Otizm, doğuştan gelen bir durumdur ve genellikle 18. ay civarında belirtiler kendini göstermeye başlar. Bu durum, çocuk büyüdükçe etkisini daha fazla hissettirebilir. Otizm sonradan gelişen bir bozukluk değildir; ancak çevresel faktörler ve genetik yatkınlık, otizmin şiddetini etkileyebilir.

Otizmli bireyler, genellikle normal bir gelişim sürecinden farklı bir gelişim süreci izler. Bu sebeple, erken yaşlarda yapılacak doğru müdahaleler, otizmli bireylerin yaşam kalitesini 2 Nisan Otizm Farkındalık Günü: Otizm Nedir, Belirtileri Nelerdir? önemli ölçüde artırabilir. 18. aydan itibaren çocukların gelişimsel süreçlerinin izlenmesi ve otizm belirtilerinin fark edilmesi oldukça önemlidir.

Otizm Tetikleyici Faktörler

Otizmin kesin nedenleri hala tam olarak bilinmemekle birlikte, çevresel etmenlerin bazı otizm vakalarını tetiklediği düşünülmektedir. Bunlar arasında:

• Hamilelikte Anne Adayının Beslenmesi: Anne adayının sağlıksız beslenmesi, sigara içmesi, alkol kullanması veya uyuşturucu maddeler kullanması, bebek üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir ve otizm gelişiminde rol oynayabilir.

• Genetik Faktörler: Aile geçmişinde otizm veya diğer nörolojik bozukluklar bulunan bireylerde, otizm gelişme olasılığı daha yüksek olabilir.

• Çevresel Etkenler: Bazı çevresel faktörler, örneğin yüksek oranda hava kirliliği, otizm gelişiminde etkili olabilir. Ancak bu konuda kesin bir bilimsel bulgu bulunmamaktadır.

Otizmli Bireylerin Yaşam Süresi

Otizm, bir kişinin yaşam süresini doğrudan kısaltmaz. Ancak, otizmli bireylerin bağımsız yaşam becerilerinin sınırlı olması, sosyal etkileşim eksiklikleri ve tıbbi sorunlar, yaşam süresinin kısalmasına neden olabilir. Yapılan bazı araştırmalara göre, otizmli bireylerin ortalama yaşam süresi 39 yıl civarındadır. Bununla birlikte, bağımsız yaşam becerilerini geliştiren, düzenli sağlık hizmeti alan ve güçlü bir sosyal destek ağına sahip otizmli bireylerin yaşam kalitesi oldukça yüksektir.

Geçici Otizm Belirtileri

Bazı çocuklarda görülen geçici otizm spektrum bozukluğu, atipik belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtiler, normal gelişimsel süreçlere dönebilir ancak bazıları uzun vadeli olabilir. Geçici otizm belirtileri arasında:

• Konuşma gecikmeleri,
• Duyusal hassasiyetler,
• Zaman planlamasında zorluklar,
• Fiziksel koordinasyon problemleri,
• Soyut kavramları anlamada zorluklar sayılabilir.

Ağır Otizm Belirtileri

Ağır otizm vakalarında, bireyler ciddi iletişim problemleri yaşar ve günlük yaşam aktivitelerinde büyük zorluklar çekerler. Bu tür bireyler için sürekli desteğe ihtiyaç vardır. Ağır otizm belirtileri arasında:

• Sosyal etkileşimde büyük zorluklar,
• Bağımsız hareket etme becerilerinin olmaması,
• İsimlerine cevap vermemek,
• Göz teması kurmaktan kaçınmak,
• Takıntılı davranışlar sergilemek yer alır.

Otizmli Bireyler İçin Sağlık Sigortası

Otizmli bireyler için geniş kapsamlı sağlık hizmetlerine erişim, yaşam kalitelerini artırmak için oldukça önemlidir. Otizm tedavi süreci ve rehabilitasyon hizmetleri, bu bireylerin gelişimini destekleyebilir. Ayrıca, otizmli bireylerin düzenli sağlık kontrolleri ve terapileri için özel sağlık sigortası seçenekleri mevcuttur.

Sonuç olarak, 2 Nisan Otizm Farkındalık Günü, otizm konusunda toplumda farkındalık yaratmak ve otizmli bireylerin yaşam koşullarını iyileştirmek için önemli bir fırsattır. Otizmli bireylere daha iyi bir yaşam sağlamak için doğru bilgilendirme, erken teşhis ve doğru tedavi önemlidir. Bu süreçte, otizmli bireylerin ve ailelerinin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak, toplumsal sorumluluk bilincini artıracaktır.